هر کدام از آنها روش درمان خود را دارد و البته بنا به علایم باید نسبت به درمان اسهال اقدام کرد. گاهی اوقات روشهای خانگی درمان اسهال هم کاربرد دارند. اما به هر حال باید از علت اسهال مطلع بود تا بتوان به خوبی آن را درمان کرد.
در این مقاله از پارسی نو به اطلاعاتی در مورد این مشکل گوارشی اشاره کرده ایم که امیدواریم مورد استفاده شما قرار گیرد.
اسهال چیست و عوامل اثرگذار آن کدامند؟
اسهال
یک واکنش طبیعی برای کم آبی، عفونت یا سموم است که باید از سیستم گوارش
خارج شوند. مشکلاتی از جمله انواع خاصی از باکتری ها، انگل ها، آلرژی های
غذایی و سایر میکروب ها باعث ایجاد مشکل اسهال می شوند.
یکی از خطرات ناشی از اسهال
این است که آب بدن از دست می رود و ممکن است همین خود باعث ضعیف شدن و
ابتلا فرد به مشکل دیگر شود و سلامتی او به خطر بیفتد. این مشکلات به این
دلیل پیش می آیند که بدن بیش از حد آب و مواد معدنی، از جمله الکترولیت ها
مانند سدیم را از دست می دهد.
نشانه های اسهال
شایع ترین نشانه های اسهال معمولی عبارتند از:
- حرکات مکرر روده، که باعث شود تا بیش از دو بار نیاز به دفع مدفوع داشته باشید.
- مدفوع آبکی یا مدفوع شل
- نفخ معده، دل پیچه و دردهای شکمی
- برخی اوقات تهوع و استفراغ
- درد معده و گاهی اوقات از دست دادن اشتها، مشکل در خوردن غذا و یا کاهش وزن
- احساس تشنگی، به دلیل از دست دادن آب بیشتر از حد معمول در هنگام رفتن به دستشویی
- گاهی اوقات فرد داری اسهال تب هم دارد. البته داشتن تب ممکن است ریشه در مشکلی دیگر داشته باشد و توصیه می کنیم که آن را جدی بگیرید.
- کمبود آب بدن، می تواند مشکلات دیگر را به دنبال داشته باشد از جمله ناراحتی معده، سرگیجه و تغییرات فشار خون
رفع این علائم
و درمان اسهال به علل اساسی این بیماری بستگی دارد. اسهال می تواند به
دلایل مختلف، از جمله کم آبی، بیماری یا مسمومیت غذایی، تشدید شود.
کودکان،
نوزادان، بزرگسالان و افراد مسن به دلایل مختلف ممکن است دچار اسهال شوند.
مثلا مشکل هضم صحیح غذا، سندرم روده تحریک پذیر، استرس عاطفی و یا کمبود
آب در بدن.
روشهای موثر برای درمان اسهال
اگر مشکل اسهال در شما بیش از یک یا دو هفته طول کشید، باید به پزشک مراجعه کنید.
اما روشهای مرسوم برای درمان این مشکل هم وجود دارد که در ادامه به آنها پرداخته ایم:
بدن را هیدراته کنید
وقتی
که اسهال دارید، بدن شما بسیاری از مایعات و نمک را از دست می دهد، و باعث
ایجاد کم آبی در بدن می شود. دفع مدفوع مکرر و آبکی به سرعت آب و مایعات
بدن را کاهش می دهد. در اینجا چند روش آسان برای هیدرات شدن وجود دارد:
مصرف نوشیدنی ها:.
دکتر بیکسون می گوید که آب و سایر نوشیدنی را در زمان اسهال داشتن مصرف
کنید و توصیه می کند یک قاشق چای خوری نمک به یک چهارم آب سیب اضافه کنید و
آن را بخورید. نکته مهم در این مورد آن که نوشیدنی ها را در دمای اتاق
نگهداری کنید چرا که نوشیدنی سرد برای فردی که اسهال دارد، مضر است.
خوردن آب معدنی یا آب جوشیده شده: مصرف آب معدنی و یا آب جوشیده شده سرد را در این زمان فراموش نکنید.
اجتناب از نوشیدنی هایی که می توانند نشانه ها را بدتر کنند
: کافئین، نوشابه های الکلی و نوشیدنی های شیرین می تواند کمبود آب را در
بدن بدتر کند. مصرف شیر و سایر محصولات لبنی نیز می توانند نشانه های شما
را بدتر کنند چرا که لاکتوز موجود در آنها اسهال را شدت می دهد.
سعی کنید رژیم غذایی حاوی نشاسته داشته باشید
رژیم
غذایی در بردارنده نشاسته برای رفع اسهال در بدن بسیار مفید است. در ۲۴
ساعت اول مصرف آب بسیار ضروری است. سپس شما می توانید به آرامی غذاهای
نشاسته دار را به رژیم خود اضافه کنید. مواد غذایی نشاسته دار از قبیل موز،
برنج، سیب زمینی، نان تست. این رژیم مبنای علمی ندارد، اما ضرری هم ندارد و در اکثر افراد هم نتیجه مثبت داده است.
در
عین حال، هر چند موز برای بزرگسالان مناسب است، اما برای بچه هایی که
اسهال دارند و استفراغ کرده اند توصیه نمی شود. پوره سیب زمینی بدون روغن و
یا بدون کره، بهترین جایگزین برای این کودکان و البته برای بزرگسالان هم
گزینه مناسبی است.
اگر اسهال در شما بیش از چند روز طول بکشد، ممکن
است لازم باشد که غذاهایی را که می خورید بررسی کنید، زیرا بعضی از این
مواد غذایی می توانند روده شما را تحریک کنند و اسهال را بدتر کنند. این
غذاهایی که باعث بدتر شدن اسهال می شوند شامل غذاهایی هستند با فیبر بالا مانند سبوس، دانه های کامل و برنج قهوه ای، و همچنین غذاهای چرب و شیرین است.
بیکستون
می گوید: در حقیقت غذاهایی که شیرین هستند ممکن است اسهال را تشدید کنند،
پس در مصرف آنها باید جانب احتیاط را رعایت کرد. به این ترتیب با حذف این
نوع غذاها از رژیم غذایی تان می توانید ضمن این که اسهال را کنترل می کنید،
از علت آن هم مطلع شوید. و چنانچه با حذف این مواد غذایی اسهال شما کنترل
نشد، دوباره می توانید آنها را مورد مصرف قرار دهید اما حتما باید به پزشک
مراجعه کنید.
دکتر بیکسون می گوید اغلب کسانی که دچار اسهال می شوند،
خیلی سریع رژیم غذایی خود را تغییر می دهند و مرتب پوره سیب زمینی یا برنج
می خورند، در حالی که این کار اشتباه است و ممکن است اسهال داشتن ربطی به
غذاهای مورد استفاده نداشته باشد و باید آزمایشات لازم را انجام داد.
از مصرف بیش از حد دارو خودداری کنید
در
اغلب موارد، مصرف دارو ممکن است در متوقف شدن بعضی موارد اسهال مفید باشد –
به ویژه اسهال مسافرتی که ممکن است در اثر غذا خوردن یا آب آلوده اتفاق
افتاده باشد.
داروهایی شامل Imodium (Loperamide) و Pepto-Bismol یا
Kaopectate (Bismuth subsalicylate) مفید هستند که تهیه آنها نیاز به نسخه
پزشک ندارد و البته باید بیش از دو روز مورد مصرف قرار نگیرند و در صورت
رفع نشدن مشکل، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
یکی از چیزهایی که
باید در نظر داشته باشید این است که اگر داروهای تجویزی را برای اسهال
مسافرتی مصرف کنید، ممکن احساس بهتری در رفع مشکل اسهال داشته باشید، اما
این داروها می توانند هر گونه باکتری، انگل ها و یا ویروس
ها را در سیستم گوارشی شما حفظ کنند. پس اگر بعد از دو روز اسهال در شما
ادامه داشت، نیاز است که به پزشک مراجعه کنید.
نکته مهم در مصرف داروهای ضد اسهال
داروهای
مخصوص اسهال، همچنین به عنوان داروهای ضد حرکت روده هم شناخته می شوند که
می توانند به سرعت به رفع علائم اسهال کمک کنند، اما این داروها لزوما
همیشه خوب نیستند. از آنجایی که اسهال یکی از مکانیزم های طبیعی بدن به
شمار می رود و برای از بین بردن توکسین ها یا میکروب هایی که در دستگاه
گوارش وجود دارند مورد استفاده قرار می گیرند، مصرف آنها اجازه نمی دهد که
این “خالص سازی” اتفاق بیفتد و ممکن است که باکتری های مضر در بدن فرد
باقی بمانند. برای همین هم پزشکان توصیه می کنند تا حد امکان از مصرف دارو
خودداری کنید و اجازه دهید از طریق اسهال مشکل گوارشی شما برطرف شود و فقط
در صورت ادامه یافتن و حاد شدن اسهال به پزشک مراجعه کنید. پزشکان به
هیدارته کردن بدن از طریق مصرف آب و استفاده از غذاهای سبک اشاره می کنند
تا بدن هم میکروبها را از سیستم گوارشی حذف کند و هم بدن ضعیف نشود.
استراحت کافی داشته باشید
هنگامی
که اسهال دارید از ورزش بیش از حد و فعالیت بدنی شدید اجتناب کنید. با
داشتن خواب و استراحت کافی بدن توانایی خود را باز می یابد.
مصرف برخی مکمل ها
مکمل
های خاص می توانند به بهبود کلی عملکرد روده و سلامت گوارشی کمک کنند، این
مکمل ها باعث هضم صحیح مواد غذایی می شود و تسکین درد معده را به همراه
دارد. در ادامه به برخی از این مکمل ها اشاره کرده ایم:
- پروبیوتیک
ها: پروبیوتیک ها به مبارزه با عفونت کمک می کنند و می توانند کمک کنند تا
باکتری های سالم در بدن جایگزین باکتری های ناسالم شوند.
- آنزیم های گوارشی (قبل از هر وعده غذایی): این آنزیم ها به جذب بهتر مواد غذایی کمک می کنند.
- پودر
گلوتامین (۵ گرم و ۲ بار در روز): گلوتامین یک اسید آمینه است که به
عملکرد بهتر دستگاه گوارش کمک می کند، مخصوصا برای افراد مبتلا به اسهال
مزمن. این اسید آمینه به طور طبیعی در استخوان وجود دارد.
- آب آلوئه ورا (حدود ۲/۱ فنجان در حدود ۳ بار در روز): آلوئه باعث تخلیه مناسب سیستم گوارش می شود و اسهال را بهبود می بخشد.
درمانهای خانگی برای اسهال
- در مورد مصرف روغن کتان، نشان داده شده است که این روغن مدت زمان ادامه یافتن اسهال را کاهش می دهد.
- سبزیجات
و سیب زمین بخارپز مصرف کنید، چون هضم آنها راحت است، مشکل اسهال را در
شما برطرف می کنند. در مصرف مواد غذایی ضد اسهال به واکنش بدن تان توجه
کنید و چنانچه اسهال شما پس از مصرف برخی از این مواد غذایی بدتر شد، مصرف
آنها را متوقف کنید. مثلا برخی از افراد با مصرف شکر طبیعی اسهال در آنها
بدتر می شود که باید مصرف نوشیدنی های قنددار را حذف کنند تا روند بهبودی
در آنها اتفاق بیفتد.
- مصرف عسل و زنجبیل خام – می توایند عسل را با چای زنجبیل تازه مورد مصرف قرار دهید.
کدام مواد غذایی باعث بدتر شدن اسهال می شوند؟
غذاهای زیر برای افراد دچار مشکل اسهال اکیدا ممنوع هستند:
- لبنیات
فرآوری شده: این مواد غذایی چون هضم شان سخت است، باعث بدتر شدن اسهال می
شوند. با این حال، لبنیات فراوری نشده مانند ماست ساده، دارای پروبیوتیک
هایی است که می توانند حرکات روده را آرام کنند.
- خوردن غذاهای چرب
ممنوع! چون غذاهای چرب به سختی هضم می شوند، باعث بدتر شدن اسهال می شوند.
پس از مصرف مواد غذایی چون غذاهای سرخ شده، پنیر پیتزا، گوشت چرب اکیدا
خودداری کنید.
- ممنوعیت مصرفکافئین: کافئین و نوشیدنی های گازدار می
تواند عضلات را در دستگاه گوارش تحریک کند، و در نتیجه حرکات روده ای و سم
زدگی را افزایش دهد.
هشدار در زمانی که اسهال دارید
اگر در اسهال شما خون دیده شد یا این که دچار تب شدید هستید و یا کاهش وزن زیادی پیدا کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
درمان اسهال در کودکان و نوزادان
اگر
کودک و یا نوزادتان دچار اسهال شود باید به این نکته توجه لازم را داشته
باشید که بچه ها زودتر از بزرگترها آب بدن‌شان از دست می رود. پس برای این
مشکل باید به کودکتان او آر اس یا همان نمک‌های آبرسانی خوراکی بدهید. در
مورد او آر اس باید بدانید که ترکیب خاصی از نمک‌های خشک است که با آب سالم
مخلوط می شود. این نوع نمک ها می‌توانند کمبود آب از دست رفته در اثر
اسهال را جبران کند. در این مورد می‌توانید کیسه‌های نمک آبرسانی خوراکی را
از بازار تهیه کنید یا خودتان در خانه آن را آماده کنید.
روش تهیه او آر اس خانگی
این روش درمان اسهال کودکان بهترین و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌ترین روش درمان اسهال کودکان به شمار می رود.
مواد لازم برای تهیه او آر اس:
۶ قاشق چایخوری شکر
یک دوم قاشق چایخوری نمک
یک لیتر آب تصفیه شده.
روش تهیه:
شکر و نمک را در آب به خوبی مخلوط کنید. این محلول را هر دو ساعت یک بار به کودک بدهید تا بخورد و به تدریج اسهال در او برطرف شود.
آب انار برای جبران آب از دست رفته بدن کودک بسیار مفید است. اگر آب انار برای کودک غلیظ بود آن را با آب مخلوط کنید.
آب
پنیر برای درمان اسهال در کودک بسیار مفید است. آب پنیر تازه را با دانه‌ی
زیره‌ی سبز یا پودر زیره مخلوط کنید و آن را به کودک بدهید تا بخورد. یا
به روش دیگر می‌توان نصف قاشق چایخوری شکر و کمی نمک به آن بیافزایید و به
کودکتان بدهید.
زمانی که
کودک اسهال دارد به او آب برنج بدهید تا بخورد. آب برنج منبع سرشاری از
پروتئین، ویتامین، کلسیم، و نشاسته است و برای درمان اسهال مفید است.
ماست
یکی از مواد غذایی است که در هر خانه ای یافت می شود و درمان مناسبی است
برای رفع اسهال در کودکان. فقط اطمینان پیدا کنید که ماستی تهیه کنید که در
بردارنده باکتری‌های لاکتوباسیلوس یا ارگانیسم‌های زنده مفید باشد.
اینها برخی از مهمترین روشها برای درمان کودکان هستند که به سادگی تهیه می شوند و می توانند مورد استفاده فرزند شما قرار گیرند.
